ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΩΝΑΣΗΣ
Η τραγωδία
Το δυστύχημα και οι δραματικές στιγμές, όπως τις εξιστορεί ο Παύλος Ιωαννίδης στο βιβλίο του με τίτλο «Κι αν δεν είσαι, θα γίνεις…»:
“…Ήταν ήδη Δεκέμβριος του 1972 και ο Αριστοτέλης Ωνάσης θα πήγαινε, ως συνήθως, με τη θαλαμηγό του “Christina” για διακοπές στην Καραϊβική. Πάνω στη θαλαμηγό έμπαινε και το Piaggio P-136-L2, αμφίβιο αεροπλάνο, το οποίο χρησιμοποιούσε για την εξυπηρέτηση των μετακινήσεων των προσκεκλημένων του και του ίδιου. Η θαλαμηγός βρισκόταν στον Σκορπιό και το Piaggio έπρεπε να πετάξει μέχρι εκεί για να φορτωθεί στο κατάστρωμα.
Κυβερνήτης του Piaggio ήταν ο D.McGregor, πεπειραμένος Άγγλος χειριστής, του οποίου όμως το πτυχίο είχε λήξει και δεν είχε ανανεωθεί για λόγους υγείας. Έτσι, έπρεπε να βρεθεί επειγόντως αντικαταστάτης. Η Ολυμπιακή Αεροπλοϊα δημοσίευσε σχετική αγγελία σε αμερικανικά αεροπορικά περιοδικά. Μεταξύ των αιτήσεων που έφτασαν ήταν κι εκείνη του Αμερικανού D.F.McCusker, με εντυπωσιακό ιστορικό μηχανικού-δοκιμαστή πιλότου και με πολυετή πείρα και σε αμφίβια αεροπλάνα. Αποφασίστηκε η πρόσληψή του και η Ολυμπιακή Αεροπλοϊα τον κάλεσε στην Αθήνα.
Ο Αλέξανδρος Ωνάσης, ο οποίος είχε ενημερωθεί για την αγγελία που είχε δημοσιευτεί προς ανεύρεση αντικαταστάτη του McGregor, μου τηλεφώνησε ότι θα έφτανε στην Αθήνα το βράδυ της 21ης Ιανουαρίου 1973. Την επομένη, 22 Ιανουαρίου, επρόκειτο να συναντήσει τον McCusker και να πετάξει μαζί του προκειμένου, ως εξουσιοδοτημένος εξεταστής της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), να του επεκτείνει το πτυχίο στο Piaggio P-136-L2.
Τον πήρα από το αεροδρόμιο και πήγαμε να φάμε στου Αντωνόπουλου, έξω από τα «Αστέρια» της Γλυφάδας. Μου παραπονέθηκε ότι ο πατέρας του επέμενε να πάρει και το Piaggio στην Καραϊβική, έστω και χωρίς κυβερνήτη.
- Του λέω από καιρό να το αντικαταστήσει με ένα δικινητήριο ελικόπτερο, αλλά δε συμφωνεί. Επιμένει στο Piaggio, μου είπε.
Μιλήσαμε και για διάφορα θέματα της εταιρείας και στο τέλος μου ζήτησε να πάω μαζί του στην πτήση της επόμενης μέρας για να αξιολογήσουμε από κοινού τον McCusker.
- Φυσικά και θα έρθω, του απάντησα.
- Εντάξει. Θα περάσω να σε πάρω στις τρεις από τα γραφεία για να κατεβούμε μαζί στο αεροδρόμιο.
Τον πήγα με το αυτοκίνητό μου στο “Hilton”, όπου κρατούσε μονίμως μια μικρή σουίτα.
Την επομένη, πέντε λεπτά πριν από τις τρεις, μου τηλεφωνεί και μου λέει:
- Είμαι ήδη στο αεροδρόμιο. Θα έρθεις;
- Ναι. Κλείνω τα χαρτιά μου και έρχομαι. Μου είχε πει όμως ότι θα περνούσες από δω και θα κατεβαίναμε μαζί.
- Ναι, έχεις δίκιο. Έλα τώρα.
- Εντάξει, έρχομαι.
Αμέσως, μου ξανατηλεφωνεί και μου λέει:
- Είναι ο McGregor εδώ και θα τον πάρω μαζί μου. Θα σε δω στο αεροδρόμιο όταν γυρίσω. Δεν θα αργήσω.
Βιαζόταν, διότι ήθελε να προλάβει να φύγει για το εξωτερικό το ίδιο απόγευμα. Ήταν η τελευταία φορά που μίλησα μαζί του.
Στις 22 Ιανουαρίου 1973 το Piaggio παραδόθηκε απο τους τεχνικούς της Ολυμπιακής Αεροπλοϊας στον Αλέξανδρο Ωνάση για πτήση. Κυβερνήτης του Piaggio ήταν ο Αλέξανδρος, ο οποίος κάθισε στη δεξιά θέση, του συγκυβερνήτη, ενώ ο McCusker κάθισε στην αριστερή θέση, του κυβερνήτη, ο δε McGregor στη θέση πίσω από τον McCusker.To Piaggio απογειώθηκε από το διάδρομο 33 στις 15.20. Συγχρόνως με την αποκόλληση απο το διάδρομο το αεροσκάφος έκλινε δεξιά, λόγω του ελαφρού ανέμου από αριστερά (2400/6-8 ν.μ.), και ο McCusker διόρθωσε σωστά, δίνοντας αριστερή κλίση στο αεροπλάνο, με αποτέλεσμα η δεξιά κλίση να αυξηθεί περισσότερο και ο δεξιός πλωτήρας και εν συνεχεία το δεξιό ακροπτερύγιο να έρθουν σε επαφή με το διάδρομο. Σε δύο έως τέσσερα δευτερόλεπτα μετά την απογείωση του Piaggio βρέθηκε πλέον σε μία θέση εκτός ελέγχου, δηλαδή μη αναστρέψιμη, και τελικά συνετρίβη. Το αεροπλάνο στροβιλιζόταν από το δεξιό φτερό στη μύτη του αεροπλάνου και από εκεί στο αεριστερό φτερό και πίσω στην ουρά, βοηθούντων των κινητήρων, που ήταν σε ισχύ απογείωσης. Απίθανη, τραγική περίπτωση.
Η ώρα ήταν 15.35 όταν χτύπησε το τηλέφωνο και έμαθα τα τρομερά νέα. Μου είπαν για τη συντριβή του Piaggio και για το σοβαρό τραυματισμό των επιβαινόντων, ειδικά του Αλέξανδρου. Ένα ασθενοφόρο τον είχε μεταφέρει στην αμερικανική βάση, απ΄όπου ένας αξιωματικός με πληροφόρησε ότι ο Αλέξανδρος έφερε σοβαρότατα τραύματα στο κεφάλι και ότι μεταφερόταν στο νοσοκομείο ΚΑΤ, στην Κηφισιά. Συγκλονισμένος, έφυγα αμέσως για το ΚΑΤ. Εκεί ήταν όλοι σε κατάσταση συναγερμού και μόνο όταν δήλωσα την ιδιότητά μου με ενημέρωσαν για την απελπιστική κατάσταση του Αλέξανδρου.
Ο Αριστοτέλης Ωνάσης βρισκόταν στη Νέα Υόρκη όταν ειδοποιήθηκε για το τραγικό συμβάν. Τον ενημέρωσαν ο Κώστας Κονιαλίδης και ο Στέλιος Παπαδημητρίου. Εγώ δεν ήρθα σε επαφή μαζί του. Επικοινώνησε με τους γιατρούς του ΚΑΤ μέσω ενός γνωστού Αμερικανικού νευροχειρουργού για να πληροφορηθεί την πραγματική κατάσταση του Αλέξανδρου. Οι πληροφορίες ήταν απογοητευτικές: ο Αλέξανδρος ήταν διασωληνομένος, με μηχανική υποστήριξη.
Ο Ωνάσης έφτασε στην Αθήνα την επομένη το μεσημέρι, συνοδευόμενος από την Τζάκι και από δύο Αμερικανούς γιατρούς, ένα νευροχειρούργο και έναν καρδιολόγο. Επίσης, έφτασε από το Λονδίνο και ο Άγγλος νευροχειρούργος Alan Richardson. Ο Ωνάσης προσπαθούσε να φαίνεται δυνατός, αλλά ήταν συντετριμμένος. Έβλεπε να φεύγει η γη κάτω από τα πόδια του. Έχανε τον Αλέξανδρο, που πάντοτε τον καμάρωνε, άσχετα αν δεν το έδειχνε. Έχανε το διάδοχο και συνεχιστή της αυτοκρατορίας του. Πήγε κατευθείαν στο δωμάτιό του και έκανε το σταυρό του. Εικόνα συνταρακτική…
Έφτασε και η Χριστίνα, η αδελφή του Αλέξανδρου. Ήταν απελπισμένη και δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά της. Την ίδια μέρα έφτασε από το εξωτερικό και η μητέρα του Αλέξανδρου, η Τίνα, με τον Σταύρο Νιάρχο. Ξέροντας από τον Αλέξανδρο ότι δεν είχε μιλήσει με τη μητέρα του για πάρα πολύ καιρό – για περισσότερο από ένα χρόνο -, καταλάβαινα πόσο τρομερό ήταν γι΄αυτή να δει το παιδί της σ΄αυτήν την κατάσταση. Ήρθε και η Fiona von Thyssen , φίλη του Αλέξανδρου. Πολύ διακριτική, στεκόταν σε μια γωνιά σιωπηλή, φανερά συντετριμμένη. Επίσης, ήρθαν όλοι οι συγγενείς του Αριστοτέλη Ωνάση, οι διευθυντές και τα στελέχη των επιχειρήσεών του. Φυσικά, έφτασαν και πολλοί δημοσιογράφοι, Έλληνες και ξένοι, για να καλύψουν το τραγικό συμβάν.
Έγιναν όλες οι αναγκαίες εξετάσεις και διάφορα ιατρικά συμβούλια με τη συμμετοχή και των τριών αλλοδαπών καθηγητών. Όλοι συμφώνησαν ότι η κατάσταση του Αλέξανδρου δεν ήταν αναστρέψιμη. Πήγα κι εγώ κάποια στιγμή μόνο μου στο δωμάτιό του. Ήταν σκεπασμένος με ένα σεντόνι και μόνο το κεφάλι του ήταν έξω, μπανταρισμένο με άσπρους επιδέσμους. Τον σκέπασα και έμεινα κατάπληκτος βλέποντας πως δεν είχε κανέναν τραύμα στο σώμα του. Υποστηριζόταν με μηχανικά μέσα, ανέπνεε και η καρδιά του λειτουργούσε. Λόγω όμως των σοβαρών κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων, απ΄ότι κατάλαβα, οι γιατροί τον θεωρούσαν κλινικά νεκρό. Η κατάσταση αυτή μπορούσε να διατηρηθεί, χωρίς όμως να είναι αναστρέψιμη. Ο Αλέξανδρδος θα παρέμενε φυτό.
Η επομενη ήταν η ημέρα της μεγάλης απόφασης: να αποσυνδεδθεί η μηχανική υποστήριξη, με αποτέλεσμα ο Αλέξανδρος να καταλήξει. Την απόφαση αυτή την πήρε προσωπικά ο Αριστοτέλης Ωνάσης το πρωί της 24ης Ιανουαρίου 1973.
Πιστεύω ότι ήταν η πιο δύσκολη και οδυνηρή απόφαση που πήρε ποτέ στη ζωή του.
Η αρχική ιδέα του Ωνάση ήταν να βρεθεί ένα εκκλησάκι στην περιοχή της Γλυφάδας – Ελληνικού προκειμένου να ενταφιαστεί εκεί η σορός του Αλέξανδρου. Επειδή η έρευνα αυτή μπορεί να απαιτούσε μερικές μέρες, ο Ωνάσης ζήτησε να ταριχευτεί η σορός του γιου του. Κλήθηκαν δύο ειδικοί από την Αγγλία γι΄αυτόν το σκοπό.
Την επομένη το πρωί, 25 Ιανουαρίου 1973, μου είπε να πάω σπίτι του. Όταν έφτασα, με περίμενε μαζί με τη Χριστίνα στο σαλόνι και τότε γύρισε και της είπε:
- Αυτός είναι ο κύριος Ιωαννίδης που ήθελες να γνωρίσεις.
Μάλλον της είχε μιλήσει ο Αλέξανδρος αλλά και ο ίδιος ο πατέρας της για μένα.
Ήταν η πρώτη φορά που συναντούσα από κοντά την αδελφή του Αλέξανδρου. Πήγαμε μαζί και είδαμε ένα μικρό εκκλησάκι, της Κοίμησης της Θεοτόκου, το οποίο βρίσκεται στο δρόμο που περνάει μπροστά από το γήπεδο του γκολφ. Στη συνέχεια, είδαμε την πέτρινη εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, η οποία βρίσκεται στο χώρο του Ανατολικού Αεροδρομίου. Τελικά αποφασίστηκε ο Αλέξανδρος να ενταφιαστεί στον Σκορπιό, σε ένα χώρο που κατασκευάστηκε μέσα σε δύο μέρες και επικοινωνούσε με το παρεκλήσι της Παναγίτσας».
Ο Παύλος Ιωαννίδης μαζί με τον Αλέξανδρο μπροστά στο ρωσικό αεροσκάφος YAK-40
